woensdag 5 september 2012

Beeldtaal en Beeldspraak

Nieuwe foto’s, afgelopen augustus genomen in Noorwegen en Denemarken, staan inmiddels onder de titel Trollheim online op mijn website.

Zoals ik in mijn vorige blog al vertelde was het niet eenvoudig om mijn fotografische weg te vinden bij zoveel landschap, zoveel ‘leegte en eenvoud’. Toch, achteraf, ben ik best tevreden – ik heb er toch denk ik mijn armen omheen kunnen krijgen - zoals met deze foto van het fjord bij Odda.


Meestal weet je dat pas echt achteraf. Zoals ik het ervaar gebeurt het 'ontwikkelen' van de foto in drie stappen. Eerst tijdens het fotograferen. Er vallen je dingen op, je maakt je keuzes, je composities – en dat gaat eigenlijk vaak op de automatische piloot, onbewust. Wat je opvalt, wat je keuzes waren, dat (her)ontdek ik meestal pas achteraf – op het moment zelf voel ik meestal alleen een behoefte om een foto te maken.

Dit vervolgproces van her-ontdekken begint achter de computer, tijdens de nabewerking, als ik speel met contrast en kleur, de mogelijkheden (en mogelijke betekenis) van de foto verken. Dan vallen dingen al op hun plaats – vat ik wat mij fascineerde toen ik de foto maakte, herken ik de bedoeling die ik ermee had en breng die boven.

De derde fase is als ik de geselecteerde en bewerkte beelden overzie en orden om ze op mijn website te plaatsen. Zij moeten samen een verhaal vertellen. En dan komt het derde instrument boven: beeldspraak, beeldende taal. Men zegt wel eens: een beeld zegt meer dan duizend woorden, maar daar ben ik het niet mee eens. Taal kan ook heel beeldend zijn, en benoemen in beeldspraak kan net zo goed beelden oproepen en context geven als de beeldtaal van de foto zelf.

Taal geeft context, helpt de verbinding te maken, plaats te geven. Daarom verbind ik op mijn website ook beelden met taal – een taal die naast concrete cognitieve betekenissen gebruik maakt van beelden, associaties en klank. En zo gebruik ik in dit nieuwe album Trollheim bijvoorbeeld beelden en klanken uit het Noors (tot een soort ‘Neers’) en de Noorse mythologie (de Edda) om de beelden te ‘proeven’ en (op de eerste plaats voor mezelf) een plaats te geven – ook een vorm van contrast- en kleurbewerking die ik niet graag zou willen missen.

Omgekeerd helpt mij dit om accenten te (ver)leggen in mijn softwarematige nabewerking – en nog verder terug, scherpt dit mijn onderbewustzijn om de volgende keer nog beter te zien, nog beter te associĆ«ren, nog beter te fotograferen.

Het omlijsten van foto's met taal is controversieel onder fotografen. Wat denken jullie?